NALLIHAN GEZİ REHBERİ
Ankara merkezine son derece uzak, ipek yolu üzerinde bulunan bu küçük ilçenin merkezinde ve çevresinde çok fazla sayıda olmasa da gezilecek yerleri derlemeye çalıştık. Öncelkle Nallıhan hemen yakınında bulunan Beypazarı, Mudurnu, Göynük gibi tarihi evleri barındırıyor ancak restore edilenlerin sayısı çok fazla değil, yine de Belediye binası tarihi bir Nallıhan evinde ve yine dere boyunda sıra sıra restore edilmiş evlere rastlamak mümkün.. Aslında Nallıhan da diğerleri gibi kent merkezi ile değil kuş cenneti ile daha bilindik bir yer olma özelliği taşıyor ancak yine de kent merkezini gezmeden ayrılmayın diye düşünüyorum.
Biz önce kent merkezini gezelim.
Nallıhan adını; yakınından geçen Nallı Suyu ve Osmanlı vezirlerinden Nasuh Paşa'nın yaptırdığı handan almaktadır. İlk gezilecek yer de bu Kocahan.
Koca Han (Kocahan)
Kocahan, Nasuh Paşa tarafından İran seferinden dönerken 1599 yılında yaptırılmış, bu han 46 odalı bir şekilde bugün içinde ofisler, küçk işyerleri ve kafeler bulunacak şekilde işletiliyor. Dikdörtgen, müstakil bir yapı olan hanın ortasında da geniş dikdörtgen bir avlu bulunmaktadır.
Nasuh Paşa Cami
Gezilecek yerlerde hemen ikinci sırada Nasuh Paşa Camii gelmekte. Han'a yakın konumda bulunan camii yine aynı döneme tarihlendirilebilir, zira yaptıran yine Nasuh Paşa'dır. Ancak aşağıda gördüğümüz fotoğraf restore edilmiş hali bile değildir. Zira 1911 yılında Nallıhan´a gelen bir Fransız mühendisin nezaretinde yıkılan eski caminin yerinde, aynı genişlikte ve bugünkü şekliyle yeniden yapılmıştır.
Cami dikdörtgen planlı, düzgün kesme taştan üstü ahşap çatılı ve alaturka kiremitli olarak inşa edilmiştir.Kuzeyde birbirine kemerlerle bağlanan sekiz adet kare sütunlu, iki yanı ve önü açık, üstü ahşap çatıyla örtülü son cemaat mahalli yer almaktadır. Mihrabın kenarları kademeli, sivriye yakın dairevi kemerli ve basit kornişlidir.Minber kesme taştan, minberin korkuluğu ise ahşaptan ve basittir. Cami avlusunun batı tarafında, 20.asrın başı olarak tarihlenen, üstü alaturka kiremitli basit çatılı bir türbe vardır.İçinde iki büyük dört küçük kabir vardır.
Uluhan Cami
Yine Nasuh Paşa tarafından yaptırılmış Nallıhan Göynük yolunun 33. kilometresinde bulunan Uluhan Köyünde bulunan bir camidir. Ancak bu camiinin de orjinalinden bugüne sadece minaresi kalmıştır. Camiinin en son restorasyonu da 2017 yılında yapılmıştır, cami ve minare yolunuzun üstünde ise görülmeye değer.
Taptuk Emre Türbesi
Merkezde olmayan ancak Kuş Cennetinden Nallıhan'a giderken tabelaları görünen Taptuk Emre türbesi de manevi yönden ziyaret edilebilecek yerlerdendir. Türbe Yunus Emre´nin hocası Taptuk Emre´ye aittir. Nallıhan´ın Emremsultan köyündedir, köy merkeze 20, yola ise 10 km uzaklıktadır. Emremsultan Köyü girişinin sağında hafif meyilli bir arazi üzerinde bulunan mezarlık içinde yer alır.Kare planlı ve kubbelidir. Türbe 1991 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğüne devredilmiş, aynı yıl yapılan restorasyon ile de bugünkü görümüne kavuşmuştur. Restorasyon sırasında türbenin önünde yer alan ekler kaldırılmış, kubbenin üzerindeki kiremitli çatı sökülerek kubbe onarılmış, cami avlusunda saklanan orijinal kapı kanatları da korunması için Ankara Etnoğrafya Müzesine gönderilmiştir.
Bacım Sultan Türbesi
Yunus Emre´nin hocası Taptuk Emre´nin kızı Bacım Sultan´a aittir. Nallıhan’a 14 km uzaklıkta olan Tekke köyündedir. Taşlık bir tepede etrafında ardıç ağaçları bulunan üstü çatı olan bu türbenin 200 metre aşağısında, suyu kova ile çekilen bir kuyu bulunmaktadır. Bu kuyunun suyu tuzludur ve tuzlu olması ile ilgili anlatılan rivayet "Bacım Sultan hamur yoğururken babasının gelmesi üzerine elinin hamurlu olmasının babasına karşı saygısızlık olacağından ürpererek, birden toprağa diz çökmüş, Allah’a yalvarmış. Toprağa eğilip "çık ya mübarek" demiş ve oradan hemen su çıkmış.Bacım Sultan’da ellerini yıkamış, hamurun tuzu suyu tuzlu yapmış şeklinde. Bacım Sultan Türbesi 1960 yılı sonlarında köylü tarafından yeniden yaptırılmıştır. Tekke Köyü‘ nde, Bacım Sultan Türbesi’ne getirilen hastalar türbede bırakılır, iyileşmesi için Bacım Sultan Kuyusu suyundan içirilir ve bu su ile banyo yaptırılır.
Yine Cafer Sadık (Taptuk Emre öğrencisi) türbesi de Nallıkozlu Köyü yaylasındadır.
Nallıhan Kuş Cenneti
Nallıhan Kuş Cenneti 1959 yılında hizmete giren Sarıyar Barajı’nın kuzeyinde Aladağ Çayı’nın Sarıyar Barajı ile birleştiği yerde oluşmuş yapay bir sulak alan ekosistemidir, yazları sular çekilir, yeşil bir görüntü oluşur, ilkbaharda ise subasar ve fotoğraflarda görünen göl yansımalı fotoğraflar çekilir. Kuş Cenneti Ankara ili, Nallıhan ilçesi, Davutoğlan köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Tarihi ipek yolu üzerinde bulunan Nallıhan Kuş Cenneti, Ankara ve Eskişehir illerine 130 km, İstanbul’a 300 km, Bolu’ya 100 km, Beypazarı ve Nallıhan ilçelerine ise 30 km mesafededir. Kuş Cenneti ve gözlem evleri ana yol üzerinde bulunduğundan ulaşımı da oldukça kolaydır.
Bölge 1994 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak tefrik edilmiş ve avcılık yasaklanmıştır. Bugüne kadar Nallıhan Kuş Cenneti’nde 191 kuş türü gözlenmiştir. Sadece Nallıhan Kuş Cenneti değil, Sarıyar Barajı’nın tamamı kuş yaşamı açısından önemlidir.
Doğa severlerin, fotoğrafçıların ve kuş gözlemcilerinin en uğrak noktalarından olan Kuş Cenneti’nde bir adet merkez olmak üzere 3 adet kuş gözlem evi bulunuyor. Ana yol üzerindeki Merkez binada kuşlar ve kuş cenneti ile ilgili genel bilgilere ulaşabilirsiniz. Gözlem noktalarından ise hem panoramik açıdan kuşları gözlemleyebilir, yakından fotoğraflar çekebilirsiniz. Alanda kışlayan kuşların önemli bir kısmını yeşilbaş, angıt, elmabaş patka, sakarmeke, karabatak ve karabaş martı türleri oluşturmaktadır.
Kuş Cenneti’nde üreyen balıkçıl ve leylek türlerinin hemen tamamı Aladağ Çayı ve Çay’ın etkilediği alanlarda beslenmektedir. Kuşların üreme dönemi olan Mayıs- Temmuz ayları arasında barajdaki su seviyesinin yükselmesi ağaçlarda ve sazlıklarda kuluçkaya yatan kuşlar için güvenli ve korunaklı ortamların oluşmasını sağlarken, alanda kuşların besinini oluşturan kurbağa, böcek, balık vs. canlıların popülasyonlarının artmasını da sağlar. Kurak geçen yıllarda özellikle balıkçıl ve leylek türlerinin popülasyonlarında düşüşler görülmesinin nedeni baraj sularının alana ulaşamaması ve kuşların beslenmesi için uygun ortamların oluşmamasıdır. Bu nedenle alandaki kuş varlığının devamlılığı için Aladağ Çayı’nın korunması ve ilkbaharda baraj sularının söğütlüklerin bulunduğu alana yayılması hayati önem taşımaktadır.
Alan jeolojik yapısı ile adeta bir açık hava laboratuarı niteliği sunmaktadır. Ayrıca, çökelme ortamının özelliklerini yansıtan sarı, kahverengi ve kırmızımsı tabakaların üst üste tekrarlanması ile görsel açıdan da olağanüstü bir peyzaja sahiptir.Nallıhan Kuş Cenneti gerek her mevsim barındırdığı kuş topluluklarıyla, gerekse jeolojik ve peyzaj değerleriyle doğa fotoğrafçılığı ve kuş gözlemciliği için ideal bir ortam oluşturmaktadır.
Bölgede genel ihtiyaçlar için tesis bulunmuyor ne yazık ki, hatta yakınlarda da bir yer bulunmuyor. Bu yüzden tedarikli gidilmeli ve şehrin gürültüsünden, kalabalığından uzak kuş sesleri ve manzara eşliğinde keyifli zaman geçirilebilir hatta piknik yapılabilir. Kuş Cenneti'nin bazı özel bölgelerinde çadır ve kamp alanları mevcut ancak bu bölgelerde kamp yapılabilirken ateş yakmak ise yasak.